Jaką rolę w skrzyni biegów pełni wybierak?

Prawidłowe działanie skrzyni biegów pozwala na zoptymalizowanie pracy jednostki napędowej i daje możliwość utrzymywania wybranej prędkości przy najmniejszym obciążeniu silnika oraz niskim zużyciu paliwa. Dobór właściwego przełożenia przez przesunięcie lewarka zmiany biegów następuje za sprawą odpowiednio pracującego wybieraka, będącego kluczowym elementem układu sterowania wewnętrznego skrzyni.

Czym jest wybierak i czemu służy?

Zadaniem skrzyni biegów jest taka zmiana przełożenia, żeby przy danym poziomie obrotów otrzymywać optymalny moment obrotowy. W tym celu w skrzyni biegów musi dojść do połączenia wałka napędzanego, obracającego się z prędkością wynikającą z prędkości wału korbowego z wałkiem napędzanym. Jest to możliwe za sprawą kół zębatych osadzonych na kilku wałkach, które mogą być przemieszczane tak, że zazębiają się z kołem napędzającym. Żeby mogło to nastąpić, w skrzyni manualnej musi dojść do mechanicznego przekazania ruchu lewarka na położenie wewnętrznego mechanizmu sterującego, który składa się z widełek przesuwających koła zębate we właściwe położenie, wodzików, po których mogą się przemieszczać i wybieraka skrzyni biegów zawiadującego pozycją dzięki połączeniu przegubowemu z dźwignią zmiany przełożeń.

W jaki sposób pracuje wybierak?

Załączenie biegu jest możliwe za sprawą zamiany położenia końcówki wybieraka następującej po ustawieniu przez kierowcę lewarka skrzyni w wybranym położeniu. W wyniku sprzężenia mechanicznego wybierak trafia w odpowiednie gniazdo, znajdujące się w przesuwce, po czym powoduje jej przemieszczenie, a tym samym ruch widełek, które z kolei powodują przesunięcie się koła zębatego oferującego konkretne przełożenie. Praca wybieraka jest możliwa tylko po załączeniu sprzęgła, gdy wałki i koła zębate obracają się bezwładnie.